Cholestaza ciążowa, znana też pod nazwą świąd ciążowy, to zaburzenie funkcjonowania wątroby, które wiąże się z pogorszonym przepływem żółci. Najczęściej pojawia się w trzecim trymestrze ciąży.
Przyczyny cholestazy ciążowej są złożone. Do najważniejszych należy wysoki poziom estrogenów, który wpływa hepatocyty – czyli komórki wątroby odpowiedzialne m.in. na produkcję żółci. Dochodzi do nagromadzenia się żółci wewnątrz hepatocytów.
Wielu naukowców zwraca uwagę na znaczenie genetycznych predyspozycji u niektórych kobiet do rozwoju cholestazy ciążowej. Wpływa na funkcjonowanie wątroby i przepływ żółci a poprzez to na wystąpienie cholestazy mogą mieć też hormony placentalne – czyli hormony produkowane przez łożysko. Należy do nich m.in. progesteron.
Objawy cholestazy ciążowej
U kobiet cierpiących na cholestazę ciążową stwierdza się podwyższone steżenie całkowitych kwasów żółciowych w surowicy krwi. Objawy cholestazy ciążowej mogą obejmować intensywne swędzenie skóry (szczególnie na dłoniach i podeszwach stóp), żółte zabarwienie skóry i białek oczu, a także ciemniejszy mocz i jaśniejsze stolce. Żółtaczce mogą towarzyszyć wymioty oraz powiększenie wątroby. Dodatkowo kobieta ciężarna może odczuwać rozdrażnienie oraz skarżyć się na zaburzenia snu. Ważne jest, aby kobiety, które doświadczają tych objawów, skonsultowały się szybko z lekarzem, ponieważ cholestaza ciążowa może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem przedwczesnego porodu lub wystąpienia wad rozwojowych u dziecka.
Diagnostyka cholestazy
Podstawą diagnostyki cholestazy ciążowej są badania krwi. Przeprowadza się tzw., próby wątrobowe, czyli oznacza się poziomy:
- aminotransferazy asparaginowej (AspAT),
- aminotransferazy alaninowej (ALAT/AIAT),
- bilirubiny całkowitej,
- fosfatazy alkalicznej (ALT),
- kwasów żółciowych we krwi
Ostatnie ze wskazanych powyżej badań pozwala stwierdzić, czy mamy do czynieni z cholestazą łagodną, umiarkowaną czy ciężką (poziom kwasów przekracza 100µmol/l).
Cholestaza, która ustępuje po porodzie może powracać przy kolejnych ciążach. Czynnikami ryzyka jest wiek kobiety, ciąża mnoga, a także kamica żółciowa czy przejście wcześniej przez wirusowe zapalenie wątroby typu C.
Leczenie Dietetyczne i Farmakoterapia
Przy potwierdzeniu cholestazy ciążowej pierwszym krokiem w kierunku uzyskania poprawy jest wprowadzenie diety. Powinny przeważać w niej warzywa i owoce. Zrezygnować należ przede wszystkim z pokarmów wysokoprzetworzonych, szczególnie tych, które zawierają dużo cukru. Stosuje się też leki antyhistaminowe, które łagodzą świąd. Lekarze mogą zdecydować też o terapii cholestyraminą lub kwasem ursodezoksycholowym.
W przypadku wystąpienia świądu skóry i innym objawów charakterystycznych dla cholestazy ciążowe należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem. Zaburzenia transportu poziomu kwasów żółciowych mogą mieć negatywny wpływ zarówno na zdrowie matki, jak i dziecka.
Foto tytułowe: Freepik.com