Czy możliwe są badania NFZ bez skierowania

Pacjenci często zastanawiają się, czy można wykonać jakieś bezpłatne badania na NFZ bez skierowania. Na ogół nie jest to możliwe, wyjątek stanowią niektóre specjalne programy badań przesiewowych ? należy do nich program Profilaktyka 40 plus. W innych przypadkach badania bez skierowania są możliwe, ale wymagają opłaty. 

Badania bez skierowania na NFZ – czy takie istnieją?

Niemalże wszystkie dostępne obecnie badania laboratoryjne można wykonywać bez skierowania, jednak wymaga to w takim przypadku wniesienia opłaty. Bez dokumentu zaświadczającego skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu lub specjalisty, każdorazowo zapłacimy nawet za podstawową diagnostykę krwi czy moczu. Odpłatność za badania w pewnym stopniu zapobiega też  sytuacjom, w których pacjent zacznie leczyć się na własną rękę, unikając diagnozowania przez swojego lekarza.

 

Profilaktyka 40 plus – zgłoszenie

Co jakiś czas wdrażane są jednak nowe projekty, które umożliwiają zapisanie się na badania diagnostyczne bez skierowania. Mowa o m.in. objazdowych mammobusach czy mobilnych punktach oddawania krwi, w których to osoby chętne mogą zbadać swój stan zdrowia. Nowością jest także wprowadzony w 2021 roku program rządowy „Profilaktyka 40 plus”, obejmujący badania laboratoryjne bez skierowania. Pakiet w ramach projektu obejmuje m.in. następujące badania:

• morfologia krwi,
• stężenie cholesterolu i profilu lipidowego,
• stężenie glukozy we krwi,
• poziom keratyniny w moczu,
• krew utajona w kale.

Aby skorzystać z tych badań, osoby, które ukończyły 40 lat powinny wypełnić ankietę dostępną w Internetowym Koncie Pacjenta (IKP). Po wysłaniu ankiety otrzymuje się e-skierowania na badania, które można wykonać w dowolnej placówce, która uczestniczy w programie. E-skierowanie można też uzyskać dzwoniąc na infolinię (22 735 39 53).

 

Chcę się udać do lekarza specjalisty. Czy zawsze muszę mieć ze sobą skierowanie?

Jeśli chcemy skorzystać z badań bezpłatnie na NFZ, musimy dysponować skierowaniem. Na niektóre badania skierowanie może nam wydać lekarz pierwszego kontaktu, ale w przypadku wielu badań konieczne jest skierowanie od lekarza specjalisty. W takim przypadku bardzo istotna jest wiedza, do jakiego lekarza specjalisty nie trzeba mieć skierowania od lekarza POZ. Bez takiego skierowania można skorzystać z usług psychiatry, onkologa, wenerologa, dentysty, ginekologa i położnika. W takich sytuacjach pacjent, za pośrednictwem np. przychodni lekarskiej, zapisuje się na wizytę bezpośrednio do specjalisty, bez wcześniejszego kontaktowania się z lekarzem POZ. Nie oznacza to jednak, że wcześniejsza wizyta u lekarza rodzinnego nie jest wskazana. Zdarza się, że to właśnie specjalista pierwszego kontaktu poleci dalsze leczenie u jednego z wyżej wymienionych lekarzy ? i nie zawsze będzie to ten lekarz, którego pacjent sam by się wybrał. Np. lekarz POZ może stwierdzić, że objawy, które skłaniały pacjenta do szukania pomocy wenerologa, kwalifikują się do badania przez onkologa lub urologa. Ból nóg, który pacjent kojarzy z koniecznością wizyty u ortopedy, może po zbadaniu przez lekarza POZ zostać zakwalifikowany jako objaw schorzenia kardiologicznego itp.

Zgodnie z obowiązującymi zasadami, ze świadczeń medycznych bez skierowania mogą korzystać m.in. inwalidzi wojskowi, weterani wojenni, osoby ze stwierdzoną gruźlicą lub zakażeniem HIV. Pełen wykaz wykluczeń został umiejscowiony w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

 

Kto może wystawić skierowanie na badania?

Skierowanie na badania kosztochłonne może być wydawane przez lekarza POZ, o ile dotyczy ono gastroskopii lub kolonoskopii. Na inne badania kosztochłonne skierowanie wydaje lekarz specjalista. Zakres ambulatoryjnych świadczeń diagnostycznych kosztochłonnych, oprócz wymienionych dwóch badań, zawiera też badania:

• medycyny nuklearnej,
• tomografii komputerowej,
• rezonansu magnetycznego,
• EKG płodu.

Badania diagnostyczne na NFZ. Na jakie badania można uzyskać skierowanie u specjalisty?

1. Kardiolog może zlecić m.in echo serca i badanie dna oka, badanie EKG i podłączenie holter EKG, USG tętnic i żył kończyn, USG tętnic szyjnych lub test wysiłkowy.
2. Gastrolog najczęściej kieruje pacjenta na badania obrazowe. Może być to np. tomografia komputerowa czy USG brzucha. Często stosowanym badaniem będzie także diagnostyka kału i moczu, kolonoskopia i gastroskopia
3. Dermatolog może skierować pacjenta na badanie dermatoskopem. Częstym zleceniem od dermatologa jest też badanie histopatologiczne wyciętych zmiany skórnych lub biopsja. Skierowanie od dermatologa możemy też dostać na badanie mikrobiologiczne (np. pod kątem grzybicy) a także badanie poziomu hormonów albo testy alergiczne.
4. Neurolog ma możliwość kierowania pacjenta na badania obrazowe wnętrza czaszki, (tomografię komputerową czy rezonans magnetyczny) a także tomografię lub RTG różnych odcinków kręgosłupa. Neurolog daje też skierowanie na takie badania jak elektroencefalografia (badanie czynności bioelektrycznej mózgu) czy punkcja kręgosłupa, służąca do pomiaru ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego i jego składu.
5. Endokrynolog do postawienia prawidłowej diagnozy będzie potrzebował szczegółowych badań krwi pacjenta. Oznacza to, że skierowanie od tego specjalisty będzie najczęściej obejmowało zbadanie poziomu różnych hormonów.
6. Ginekolog może skierować osobę na badanie ultrasonograficzne, wymazy z dróg moczowo-płciowych, pomiar poziomu hormonów płciowych, amniopunkcję czy biopsję kosmówki.
7. Reumatolog zleca zarówno diagnostykę obrazową, jak i badania laboratoryjne na NFZ. Mogą one obejmować badanie krwi, moczu, biopsję, rezonans magnetyczny czy RTG kości. Lekarz może zlecić także konsultację u innego specjalisty.

Większość badań wykonywana w ramach NFZ wymaga skierowania od lekarza POZ lub od lekarza specjalisty. Pacjent może również skorzystać z alternatywy w postaci usług prywatnej opieki zdrowotnej i wykonać badania bez skierowania. Część badań okazjonalnych (lub związanych z projektami rządowymi), wykonywanych w wyznaczonych do tego miejscach, nie wymaga skierowania.

 

W przychodni Medicers dostępny jest pełny pakiet badań diagnostycznych i laboratoryjnych.
Zobacz cennik badań laboratoryjnych >>

Grafiki użyte w artykule: freepik.com

[ratings]