W ostatnim czasie często słyszeliśmy w mediach o krztuścu. Choroba, która dzięki szczepieniom stała się rzadkością wróciła. W roku 2024 roku zachorowało na nią w Polsce 14 500 osób. Co jest tego przyczyną? Jak groźną chorobą jest krztusiec i jak się go leczy?
Dlaczego w 2024 roku wzrosła liczba zachorowań na krztusiec?
W 2024 roku w Polsce odnotowano ponad 14 500 przypadków krztuśca – to znacznie więcej niż w latach poprzednich. Przyczyny tego wzrostu są złożone. Można do nich zaliczyć m.in.:
- Spadek odporności populacyjnej – dorośli, zaszczepieni w dzieciństwie, nie przyjmują dawek przypominających szczepionki. Działanie szczepionki z upływem lat słabnie. Obowiązkowe dawki przyjmowane do 14 roku życia nie dają odporności na całe życie. Szczepienie należy powtarzać co 10 lat.
- Zwiększona wykrywalność przypadków dzięki coraz lepszej diagnostyce. Dawniej wiele osób chorujących na krztusiec nie było diagnozowanych.
- Częstsze podróże – osoby, które utraciły lub nie nabyły odporności na krztusiec, ale nie wyjeżdżają z Polski, mają stosunkowo małe szanse zetknięcia się z chorymi. Na świecie jest jednak wiele Państw, w których nie ma obowiązku szczepień na krztusiec lub obowiązek ten nie jest realizowany. Krztusiec można więc „przywieźć” z egzotycznych wakacji.
W XXI wieku mieliśmy już w Polsce kilka lat ze stosunkowo dużą liczbą zachorowań na krztusiec. Np. w roku 2012 zanotowano 4500 przypadków zachorowań – najwięcej od lat 70. XX wieku. Od tego czasu choroba wraca z coraz większą siłą: w 2015 r prawie 5000 przypadków, a w 2016 roku ponad 6800. Niestety duży udział mają w tym tzw. ruchy antyszczepionkowe, zachęcające rodziców do unikania szczepień obowiązkowych.
Czy szczepionka całkowicie chroni przed zachorowaniem na krztusiec?
Jak w przypadku wielu innych szczepionek, tak i szczepienie na krztusiec nie zawsze daje całkowitą odporność i nie zapobiega zachorowaniu. Warto jednak zauważyć, że szczepienie chroni przed ciężkim przebiegiem choroby. W przypadku tzw. infekcji bezobjawowej lub skąpoobjawowej, osoba zaszczepiona może roznosić bakterie krztuśca i zarażać nimi innych.
Jakie są objawy krztuśca?
Najbardziej charakterystycznym objawem krztuśca jest napadowy, silny kaszel z charakterystycznym odgłosem przypominającym „pianie” przy wdechu, występujący szczególnie u dzieci. Choroba ma 3 fazy, które wiążą się z różnymi objawami:
- Łzawienie, kichanie, stan podgorączkowy (faza nieżytowa).
- Duszności, wymioty po napadach kaszlu.
- Bezsenność, wyczerpanie.
U dorosłych choroba może przebiegać nietypowo – np. jako przedłużający się kaszel bez gorączki.
Jak leczy się krztusiec?
- Antybiotyki (często np. makrolidy) – najskuteczniejsze, jeśli podane w fazie wczesnej.
- Leczenie objawowe – odpoczynek i nawadnianie. W ciężkich przypadkach wdrażana bywa tlenoterapia.
- Dzieci, zwłaszcza niemowlęta, mogą wymagać hospitalizacji – są narażone na najcięższy przebieg i powikłania.
Jakie mogą być powikłania krztuśca?
Krztusiec może wiązać się z poważnymi powikłaniami, szczególnie u niemowląt i małych dzieci. Należą do nich:
- zapalenie płuc,
- niedotlenienie mózgu,
- encefalopatia (uszkodzenie mózgu),
- w skrajnych przypadkach: zgon.
Krztusiec powraca, mimo dostępnych szczepień. Wzrost zachorowań w 2024 r. pokazuje, jak ważne jest realizowanie obowiązku szczepień u dzieci oraz dawki przypominające u dorosłych. W przypadku podejrzenia zachorowania na krztusiec należy jak najszybciej udać się do lekarza rodzinnego.
Obrazek tytułowy: Freepik