Często mamy wątpliwości, czy obniżać gorączkę. A jeśli już obniżać: to kiedy? Czy temperatura ciała 37 stopni Celsjusza to już gorączka, czy stan podgorączkowy?
Ile stopni to stan podgorączkowy, a ile stopni to gorączka?
Przyjęło się określać, że stan podgorączkowy to temperatura ciała wynosząca od 37,1°C do 37,9°C. Wartości te mogą nieznacznie różnić się w zależności od metody pomiaru oraz miejsca, w którym dokonujemy pomiaru (pacha, jama ustna, odbytnica). Gorączka zaczyna się, gdy temperatura ciała osiągnie 38°C lub więcej.
Gorączka to reakcja obronna organizmu na infekcje, stany zapalne lub inne choroby. Stan podgorączkowy może być sygnałem, że w organizmie dzieje się coś niepokojącego, ale choroba jeszcze się nie rozwinęła, lub organizm sobie z nią radzi. Stan podgorączkowy i gorączka utrzymujące się przez długi czas mogą być sygnałem przewlekłej choroby – w takich przypadkach zawsze należy zgłosić się do lekarza.
Czy obniżać gorączkę? A jeśli tak, to kiedy?
Choć nie ma na ten temat jednoznacznych, uniwersalnych wytycznych, przyjmuje się, że temperaturę ciała powinno obniżać, gdy osiągnie wartości powyżej 38,5°C u dorosłych i powyżej 38°C u dzieci. U niemowląt oraz małych dzieci gorączka może być bardziej niebezpieczna, dlatego często zaleca się obniżanie temperatury już przy wartościach niższych 38°C.
Wysoka gorączka może prowadzić do odwodnienia, drgawek gorączkowych (szczególnie u dzieci) oraz ogólnego osłabienia organizmu. Dlatego ważne jest monitorowanie temperatury i odpowiednie reagowanie na jej wzrost. Gdy temperatura dochodzi do górnej granicy stanu podgorączkowego na pewno już należy zgłosić się do lekarza rodzinnego. Na Targówku zapraszamy do Medicers.
Jakie są różnice między lekami obniżającymi gorączkę?
Do najczęściej stosowanych substancji przeciwgorączkowych w Polsce należą:
- Paracetamol (acetaminofen): Działa przeciwgorączkowo i przeciwbólowo. Jest stosunkowo bezpieczny dla dzieci i dorosłych, pod warunkiem drobiazgowego przestrzegania dawkowania.
- Ibuprofen: Jest lekiem przeciwzapalnym, przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Może być stosowany zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Nie jest zalecany dla osób z chorobami nerek, wrzodami żołądka lub nadwrażliwością na niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ).
- Aspiryna (kwas acetylosalicylowy): Działa przeciwzapalnie, przeciwbólowo i przeciwgorączkowo. Nie jest zalecana dla dzieci poniżej 12. roku życia ze względu na pewne ryzyko wystąpienia zespołu Reye’a. Zespół Reye’a jest rzadkim, ale bardzo poważnym stanem, który powoduje gwałtowne uszkodzenie mózgu i wątroby. Został po raz pierwszy opisany w 1963 roku przez australijskiego patologa Douglasa Reye’a. Choroba ta dotyczy głównie dzieci i młodzieży, najczęściej w wieku od 4 do 12 lat. Pojawia się zwykle po przebytych infekcjach wirusowych, takich jak grypa czy ospa wietrzna, szczególnie jeśli podczas choroby podawano właśnie aspirynę.
- Pyralgina (znana także jako metamizol): to lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Jest ona stosowana w leczeniu silnych bólów różnego pochodzenia oraz w celu obniżenia wysokiej gorączki, gdy inne leki są nieskuteczne lub niewskazane.
Różnice w mechanizmach działania tych leków polegają na tym, że paracetamol działa głównie poprzez hamowanie syntezy prostaglandyn w ośrodkowym układzie nerwowym, natomiast ibuprofen i aspiryna hamują cyklooksygenazę (COX), co zmniejsza produkcję prostaglandyn w miejscach zapalenia. Metamizol (Pyralgina) obniża gorączkę głównie poprzez hamowanie COX-1 i COX-2 w centralnym układzie nerwowym, co zmniejsza syntezę prostaglandyn w mózgu. Prostaglandyny wpływają na ośrodek termoregulacji w podwzgórzu, kontrolujący temperaturę ciała. Zmniejszenie poziomu prostaglandyn powoduje obniżenie punktu nastawczego temperatury w podwzgórzu, co prowadzi do zmniejszenia gorączki.
Naturalne sposoby obniżania gorączki
Istnieje kilka naturalnych metod, które mogą pomóc w obniżeniu gorączki. Możemy ich używać np. gdy temperatura nieznacznie przekracza granicę gorączki i gwałtownie nie rośnie. Metody też mogą działać wspomagający przy stosowaniu leków przeciwgorączkowych. Co może przynieść efekt?
- Okłady z chłodnej wody. Stosowanie chłodnych okładów na czoło, kark, nadgarstki oraz kostki może pomóc w obniżeniu temperatury ciała. Okłady te powinny być wilgotne, ale nie zimne, aby nie spowodować szoku termicznego u osoby, która ma bardzo podwyższoną ciepłotę ciała.
- Picie dużej ilości płynów. Nawadnianie organizmu jest kluczowe podczas gorączki, ponieważ pomaga zapobiegać odwodnieniu oraz wspomaga naturalne mechanizmy termoregulacji. Najlepiej pić wodę, herbaty ziołowe oraz roztwory elektrolitowe.
- Kąpiele w letniej wodzie mogą pomóc obniżyć temperaturę ciała nawet o kilka dziesiątych stopnia. Ważne jest, aby woda nie była zbyt zimna, aby nie wywołać dreszczy i dalszego podwyższenia temperatury.
Naturalne metody mogą obniżyć w pewnym stopniu temperaturę ciała, ale w przypadku wysokiej gorączki mogą być niewystarczające i konieczne może być zastosowanie leków przeciwgorączkowych.
Jaka temperatura jest bardzo niebezpieczna? Czy obniżać gorączkę?
Temperatura ciała powyżej 40°C jest uznawana za bardzo wysoką i potencjalnie niebezpieczną. Gorączka powyżej 41°C może prowadzić do uszkodzeń organów, takich jak mózg, serce i nerki, a nawet stanowić zagrożenie życia.