Dzieci, szczególnie te, które niedawno ?zadebiutowały? w żłobku lub przedszkola, mogą kilka razy w ciągu sezonu łapać nieprzyjemne infekcje dróg oddechowych. Ich układ odpornościowy jeszcze się rozwija, a jednocześnie narażony jest na ciągłe ataki ze strony wirusów i bakterii w dużej grupie rówieśników. Czy można choć trochę pomóc dziecku unikać częstych zarażeń?
Na częste infekcje u dzieci wpływ ma wiele czynników, m.in.:
- niedojrzałość układu odpornościowego, który rozwija się nawet do 12-14 roku życia (choć na szczęście całkiem dobrą wydajność osiąga już w wieku 6-8 lat),
- ekspozycja na wiele patogenów w nowym środowisku, dużej grupie dzieci,
- brak przestrzegania zasad higieny (mycie rąk, kichanie w chusteczkę itp.),
- wysuszone powietrze i przegrzane pomieszczenia.
Odporność wrodzona i nabyta
Dzieci w początkowym okresie życia korzystają przede wszystkim z tzw. odporności wrodzonej. Jest ona mniej precyzyjna w działaniu niż rozwijająca się odporność wtórna. Najważniejsze mechanizmy odporności wrodzonej są oparte o bakteriobójcze i wirusobójcze substancje zawarte w ślinie, sokach żołądkowych, łzach i innych wydzielinach ciała. Poza tym w organizmie noworodka, walką z patogenami zajmują się też tzw. komórki żerne, czyli m.in. makrofagi i granulocyty. Do arsenału broni przeciwwirusowej i przeciwbakteryjnej trzeba też doliczyć takie substancje jak interferon czy laktoferyna, zawarta m.in. w mleku matki. W pierwszych miesiącach po urodzeniu dzieci maja zasoby immunoglobulin IgG, które otrzymują jeszcze w życiu płodowym. Karmienie piersią dobrze wpływa na odporność, ponieważ poza wspomnianą laktoferyną, dziecko z mlekiem matki otrzymuje też przeciwciała IgA. W ciągu kilku pierwszych lat życia kształtuje się odporność nabyta, czyli oparta na odpowiedzi układu odpornościowego na obecność patogenów. Jest ona bardziej precyzyjna, ponieważ dopasowana do konkretnego intruza atakującego organizm. Do czynników kształtujących ten rodzaj odporności należą jej działania w starciu z patogenami, toteż każda kolejna infekcja, oprócz nieprzyjemnych objawów, niesie ze sobą swoisty ?trening? układu immunologicznego i pozwala mu się doskonalić.
Co zrobić, aby ograniczyć infekcje u dzieci?
Bardzo ważny w zapobieganiu infekcjom jest trening przestrzegania zasad higieny. Małe dzieci nie mają często nawyków, które dorosłym pomagają unikać spotkania z wirusami i bakteriami. Warto od najmłodszych lat, na długo przed posłaniem dziecka do żłobka lub przedszkola wpajać maluchowi zasady bezpieczeństwa. Należy do nich:
- mycie rąk przed posiłkiem,
- unikanie korzystania z tych samych przyborów higienicznych, naczyń, sztućców itp. w przedszkolu. Zdarza się, że dzieci ?częstują? się jedzeniem czy piciem innych dzieci (i mają na pewno jeszcze wiele innych pomysłów,
- jak ?poczęstować? się wirusami i bakteriami podczas wspólnych posiłków),
- zakaz brania do ust przedmiotów, takich jak np. zabawki,
- unikanie kontaktu z chorymi rówieśnikami.
Dieta przeciwko infekcjom
Oprócz nawyków związanych z higieną, ważne są też nawyki żywieniowe. Układ pokarmowy ma ogromny wpływ na nasz system immunologiczny ? w ostatnich latach z kolejnych badań dowiadujemy się o tym coraz więcej. Już dziś można śmiało powiedzieć, że mikroflora jelitowa to jeden z najważniejszych elementów naszej odporności. Aby układ pokarmowy dziecka był w dobrej kondycji, a tym samym pomagał nam bronić się przed drobnoustrojami, konieczna jest dbałość o dobrą dietę. Najlepiej nie przyzwyczajać dzieci do nadmiaru słodyczy oraz żywności stanowiącej tzw. ?puste kalorie?. Jedzenie wysoko przetworzone albo pochodzące z lokali typu ?fast food? to na ogół marne wsparcie dla naszej odporności. Lepiej wyrabiać w dzieciach nawyk jedzenia odpowiedniej ilości warzyw i owoców, dostarczających im solidne porcje witamin i innych mikroelementów.
Suche powietrze przeszkadza pracować śluzówkom
W naszych drogach oddechowych znajduje się ważny ?punkt oporu? skierowany przeciwko patogenom: to błona śluzowa. Warto zadbać o jej kondycję u dzieci. Sprzyja temu odpowiednio nawilżone powietrze w domu oraz spożywanie odpowiedniej ilości płynów. Wysuszona błona śluzowa to słabsza ochrona przed wtargnięciem do organizmu wirusów i bakterii.
Dobre nawyki higieniczne i żywieniowe pomagają zmniejszać częstotliwość infekcji gardła i dróg oddechowych u dzieci. Oczywiście dbałość o higienę i dobre odżywianie zalecana jest ludziom w każdym wieku.
Nawracające infekcje u dzieci lub w całej rodzinie? Zapraszamy do lekarza medycyny rodzinnej, Targówek Zacisze, Tużycka 31
Foto tytułowe: Freepik.com