Jak przyspieszyć gojenie się ran? Nie zawsze się to udaje bo też tempo gojenia się ran zależy od ich rodzaju, rozległości uszkodzenia a także wielu innych czynników. Dużą rolę odgrywa też wiek pacjenta i stan jego skóry. Co można zarobić aby rana zagoiła się szybciej?
Szybsze gojenie się rany ma miejsce zwykle przy małych i płytkich uszkodzeniach. Jeśli mamy co czynienia z raną ciętą o dużej głębokości lub szarpaną, a ubytek tkanek jest duży, musimy liczyć się z tym, że pozostanie jakaś blizna. Dlaczego? Nasz organizm radzi sobie z naprawianiem ran wykorzystując dwie podstawowe metody naprawcze: rychłozrost oraz ziarninowanie.
Rychłozrost zwykle dotyczy niedużych ran. Brzegi uszkodzenia ulegają wtedy połączeniu, przez pewien czas widoczny jest nieduży ślad po ranie, który po pewnym czasie znika. Tak goją się np. rany po małych zacięciach ostrym narzędziem: palcem, maszynką do golenia czy szkłem.
Jeśli rana jest duża lub głęboka konieczne jest uzupełnienie tkanek. Odbywa się ono przez ziarninowanie. Następuje zabudowywanie uszkodzenia ziarniną, czyli tkanką łączną zawierającą elementy komórkowe, macierz zewnątrzkomórkową, fibroblasty, włókna kolagenowe i naczynia włosowate. Po wypełnieniu rany ziarniną następuje różnicowanie komórek na różne warstwy naskórka i wytwarzana jest blizna. W przypadku bardzo ciężkich uszkodzeń blizna taka może nigdy już nie zniknąć, choć na ogół z czasem blednie. Zszycie brzegów głębokich ran ciętych w pewnym stopniu pozwala uniknąć rozległej blizny.
Co utrudnia gojenie się ran?
Na gojenie się ran mają wpływ takie czynniki jak:
- rozległość uszkodzenia (o czym wspominaliśmy już wyżej) ? w przypadku dużych ubytków tkanek zachodzić proces ziarninowania, a nie rychłozrostu.
- wiek pacjenta ? niestety wraz z wiekiem spadają zdolności naprawcze organizmu ? procesy regeneracyjne zachodzą wolniej niż w młodości, skóra jest w gorszej kondycji, spada produkcja kolagenu.
- położenie rany ? z tym wiąże się kilka problemów. Po pierwsze: jeśli rana jest narażona na ciągłe uszkodzenia mechaniczne, nacisk, podrażnienia ? spowalnia to proces regeneracji. Jeśli dojdzie do powtórnego otwarcia rany gdy naprawa została już rozpoczęta, podnosi to ryzyko powstania trwałe blizny. Po drugie rany położone wzdłuż linii Langera (linie zmniejszonego napięcia zależne do przebiegu włókien mięśniowych) goją się szybciej. Wiedzą o tym także chirurdzy, którzy gdy potrzebne jest wykonanie nacięcia skóry, starają się w miarę możliwości poprowadzić je wzdłuż linii Langera
- predyspozycje genetyczne,
- zła pielęgnacja rany ? m.in. zastosowanie środków odkażających, niszczących tkanki (np. wody utlenionej, która uszkadza makrofagi i neutrofile w ranie i negatywnie wpływa na gojenie). Niewłaściwym działaniem jest także przesuszenie rany ponieważ zaburza to prawidłowe pH skóry oraz zmniejsza skuteczność dostarczania substancji odżywczych do miejsca gojenia.
- zerwanie skrzepu, powtórne uszkodzenie rany ? może prowadzić do zakażenia rany i zwiększa ryzyko pojawienia się bliznowców.
Czy każda rana wymaga interwencji lekarza?
Organizm zdrowego człowieka radzi sobie dobrze z ranami. Interwencja lekarza jest konieczna przede wszystkim jeśli rana jest głęboka i wymaga zszycia. Medyk powinien też interweniować jeśli uszkodzenie skóry zostało silnie zanieczyszczona ? np. ziemią lub szkodliwymi substancjami chemicznymi. Płytkie rozcięcia lub otarcia możemy odkazić w domowych warunkach i zabezpieczyć. Do dermatologa warto zgłosić się też z ranami powstałymi w miejscach eksponowanych, w przypadku których pozostanie nawet małej blizny będzie problemem natury estetycznej.
Dermatolog w przychodni Medicers, Warszawa Zacisze, ul. Tużycka 31
Więcej informacji >>
Grafiki użyte w artykule: freepik.com
[ratings]