Miażdżyca jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych schorzeń kardiologicznych. Z miażdżycą można dziś walczyć o wiele skuteczniej niż kiedyś. Nową nadzieję dają poddawane obecnie intensywnym badaniom leki oparte na inhibitorach PCSK9 oraz substancja MSI-1436 (Troduskquemine), wykorzystywana do tej pory przy nowotworach i cukrzycy.
Czym jest miażdżyca?
Miażdżyca (arterioskleroza, stwardnienie tętnic) polega na zwężaniu światła naczyń tętniczych, które jest efektem miejscowego odkładania lipidów wewnątrz ściany poszczególnych naczyń i powstawania blaszki miażdżycowej. Udział w tym ma m.in. cholesterol. Na skutek tych zmian tętnica się zwęża, a jej ściany pogrubiają, przez co utrudniony jest przepływ naczyniowy. Choroba może objąć tętnice prowadzące zarówno do serca, mózgu, kończyn, jak i nerek. Arterioskleroza jest podstępna, ponieważ przez długi czas nie daje żadnych symptomów, choć pierwsze zmiany mogą pojawiać się już w młodości. Objawy nie są jednoznaczne, a ponadto są odczuwalne na ogół dopiero około 50 roku życia, gdyż wtedy tętnice są już znacząco zwężone. Czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienia miażdżycy to:
- stosowanie używek (alkohol, papierosy),
- choroby (cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, wysoki poziom cholesterolu),
- stres,
- nadwaga,
- niezdrowa dieta,
- niewystarczająca aktywność fizyczna.
Jakie badania należy wykonać, by wykryć miażdżycę?
Miażdżyca często nie daje długo wyraźnych symptomów. Badaniem, które ułatwia wykrycie choroby, jest USG Dopplera. Umożliwia ono dokonanie oceny stanu i wydolności naczyń krwionośnych, w tym tętnic i żył. Wykonuje się ja za pomocą aparatu ultrasonograficznego, wykorzystującego efekt Dopplera. Głowica aparatu USG wysyła falę ultradźwiękową przenikającą przez ciało i odbijającą się od krwi, a następnie powracającą do głowicy. Urządzenie przetwarza zmiany częstotliwości fali dźwiękowej i prezentuje je na monitorze w formie obrazu. Na podstawie tych informacji lekarz jest w stanie zobaczyć, gdzie przepływ krwi jest wolniejszy lub całkowicie zablokowany. Badanie USG Doppler występuje w kilku formach:
- USG Doppler o fali ciągłej lub pulsacyjnej ? pozwala określić zmiany zachodzące w płynącej krwi, ale bez obrazu otaczających tkanek.
- USG Duplex Doppler ? prezentuje stan naczyń krwionośnych i okolicznych tkanek.
- USG Doppler kolorowe ? płynącą krew jest widoczna w różnych barwach w zależności od tego, z jaką szybkością i w którym kierunku płynie.
USG Dopplera pozwala wykryć zmiany powstałe w obrębie kończyn, serca czy szyi. Nie jest skuteczne w wykrywaniu miażdżycy w naczyniach i tętnicach prowadzących do mózgu ze względu na to, że kości czaszki blokują rozchodzenie się fali ultradźwiękowej. W tym przypadku można wykonać rezonans magnetyczny.
Ponadto lekarz diagnozujący miażdżycę może zalecić wykonanie następujących badań:
- lipidogram (badanie sprawdzające poziom całkowitego cholesterolu oraz jego frakcji HDL i LDL oraz trójglicerydów),
- tomografia komputerowa lub koronarografia (w przypadku miażdżycy tętnic wieńcowych),
- EKG,
- test wytrzymałościowy.
Jeśli obserwujemy u siebie jakiekolwiek niepokojące dolegliwości, które mogą wskazywać na miażdżycę, należy udać się do lekarza rodzinnego. Zleci on wykonanie odpowiednich badań, a w razie potrzeby skieruje nas na konsultację do poradni kardiologicznej.
Jak leczy się miażdżycę?
W przypadku wykrycia zmian miażdżycowych stosuje się różne formy terapii, uzależnione od stopnia zaawansowania choroby. Wdrożone w odpowiednim momencie leczenie pozwala nie tylko zahamować, ale również cofnąć część powstałych zmian. Nie można zapominać jednak o tym, że żadna forma leczenia nie przyniesie trwałych efektów, jeśli pacjent nie zmieni swojego stylu życia.
W pierwszej kolejności stosuje się leczenie farmakologiczne. Stosowane środki (m.in.: statyny, fibraty, ezetymib, kwas acetylosalicylowy) mają za zadanie wyregulować poziom cholesterolu, zapobiegać krzepnięciu krwi i zatykaniu się tętnic oraz obniżać ciśnienie krwi.
U pacjentów z rozległymi zmianami stosuje się leczenie operacyjne. Najczęściej wybierane metody to:
- założenie stentów (stenty to niewielkie rurki zrobione z cienkiej siatki, które mają zapobiegać osadzaniu się blaszki miażdżycowej),
- angioplastyka tzw. balonikowanie (polega na rozkruszenia złogów cholesterolu za pomocą balonika wprowadzonego do naczynia za pomocą cewnika),
- założenie by-passów (polega na przekierowaniu krwi z objętej zmianami tętnicy do ?obejścia? utworzonego z części zdrowej żyły pobranej z innej części ciała pacjenta). To jak, jakby dla uszkodzonego odcinka drogi wyznaczyć objazd wybudowanym specjalnie fragmentem ulicy.
Czy można cofnąć zmiany miażdżycowe?
Bardzo zaawansowanych zmian miażdżycowych nie można dziś jeszcze odwrócić, ale trwają badania nad kolejnymi generacjami leków.
Duże nadzieje w leczeniu miażdżycy są wiązane z lekami z grupy inhibitorów PCSK9. Wg dotychczasowych badan mogą one silnie obniżać poziom cholesterol LDL i przyczyniać sie nawet do cofnięcia zmian miażdżycowych dzięki redukcji objętości blaszki miażdżycowej w ścianie naczynia.
Inną substancją, nad którą prowadzone są intensywne badania jest MSI-1436 (Troduskquemine). To lek stosowany do tej pory w przypadku nowotworów i cukrzycy. Badacze z University of Aberdeen w Szkocji wykazali w badaniach, że może on skutecznie usuwać złogi miażdżycowe w tętnicach. Skuteczność i bezpieczeństwo tego leku w przypadku terapii zmian miażdżycowych jest nadal badana.
Oprócz leczenia niezwykle istotna jest profilaktyka tego schorzenia. Pacjentom zaleca się:
- rezygnację z używek,
- unikanie stresu,
- regularną aktywność fizyczną,
- zdrową dietę (ograniczenie spożywania tłuszczów, soli i cukrów).
Niezwykle ważne jest leczenie chorób, które zwiększają ryzyko wystąpienia miażdżycy. Wśród nich wymienia się cukrzycę, nadciśnienie i zbyt wysoki poziom cholesterolu.
Czy zdiagnozowana miażdżyca oznacza nieodwracalne zmiany?
Miażdżycę długo postrzegano jako chorobę nieodwracalną. Obecnie stosuje się wiele form leczenia, które przede wszystkim hamują postępowanie choroby. W ciągu najbliższych kilku lat należy spodziewać się wejścia na rynek terapii, dzięki którym możliwe będzie też cofnięcie przynajmniej części zmian miażdżycowych. Żadna forma terapii nie będzie skuteczna bez rezygnacji z używek, zbilansowanej diety (pomóc może tu dietetyk) oraz regularnej aktywności fizycznej.
Osoby zainteresowane sprawdzeniem ryzyka miażdzycy oraz aktualnego stanu naczyń krwionośnych zapraszamy do poradni kardiologicznej w przychodni Medicers oraz do chirurga naczyniowego.
Foto tytułowe: www.freepik.com