Zmiany w prostacie są nieuniknioną częścią procesu starzenia się każdego mężczyzny. Szacuje się, że łagodny przerost prostaty (BPH) dotyczy około 50% mężczyzn w wieku 50 lat oraz ponad 80% mężczyzn w wieku 80 lat. Jak może pomóc pacjentowi lekarz? Jakie badania zleci i jaką terapię może zastosować?
Prostata (inaczej gruczoł krokowy) znajduje się poniżej pęcherza moczowego i otacza cewkę moczową. Z czasem u wielu mężczyzn mogą pojawić się różne problemy związane ze zmianami w prostacie. Najbardziej typowy jest łagodny przerost prostaty (BPH), który bardzo silnie wiąże się z wiekiem. Choć łagodny przerost prostaty spotyka się u mężczyzn nawet przed 45 rokiem życia to najczęściej pierwsze objawy tego problemu pojawiają się u panów w szóstej dekadzie życia. U osób w wieku 60+ i 70+ odsetek pacjentów dotkniętych BPH systematycznie rośnie, a po ukończeniu 90. roku życia trudno spotkać mężczyznę, który nie doświadczyłby symptomów tego problemu.
Prawdopodobieństwo nowotworów prostaty także wzrasta wraz z wiekiem. Rak prostaty stanowi ponad 20% przypadków wszystkich nowotworów wykrywanych u mężczyzn. W Polsce diagnozuje się kilkunastu tysięcy rocznie. Nie ma jednak jak na dziś dowodów na związek ryzyka nowotworu prostaty z występowaniem łagodnego przerostu prostaty.
Jakie są objawy łagodnego przerostu prostaty?
Objawy łagodnego przerostu prostaty mogą obejmować:
-
częste oddawanie moczu,
-
trudności w rozpoczęciu mikcji,
-
słaby strumień moczu,
-
uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza,
-
częstsze infekcje dróg moczowych.
Powyższe objawy bardzo często powodują częste wizyty w toalecie. Pacjent może mieć nawet problemy ze spokojnym przespaniem całej nocy, ponieważ parcie na pęcherz może go nawet wybudzać. To wszystko skutkuje także problemami takimi jak rozdrażnienie oraz przemęczenie. Niektórzy panowie ograniczają podróże oraz wszelką swoją aktywność poza domem z obawy o konieczność częstego poszukiwania toalety. Łagodny przerost prostaty obniża zatem znacząco komfort życia mężczyzn. Leczenie należy podjąć jednak także z przyczyn zdrowotnych – o czym poniżej.
Konsekwencje zaniedbania leczenia łagodnego przerostu prostaty
W skrajnych przypadkach nieleczone BPH może prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak nawracające zakażenia dróg moczowych. Dlaczego tak się dzieje? Problemem jest utrudniony przepływ lub zastój moczu. W przypadku BPH, powiększona prostata może uciskać na cewkę moczową, co utrudnia swobodny przepływ moczu z pęcherza. To może prowadzić do częściowego opróżniania pęcherza moczowego. Zastój moczu w pęcherzu tworzy środowisko sprzyjające namnażaniu się bakterii, co może prowadzić do zakażenia dróg moczowych, a nawet nerek. Infekcje oraz zastój moczu mogą też pośrednio sprzyjać powstawaniu kamieni nerkowych.
Jak lekarz może pomóc pacjentowi z łagodnym przerostem prostaty?
Z objawami BPH można zgłosić się nawet do lekarza rodzinnego, który może zlecić badania krwi (PSA) oraz badanie ultrasonograficzne (USG) prostaty – ponieważ jest to USG w obrębie jamy brzusznej. PSA to swoisty antygen sterczowy. W przypadku łagodnego przerostu gruczołu krokowego (ale także jego zapalenia lub raka) poziom PSA jest podwyższony. Dzięki USG jamy brzusznej można nie tylko sprawdzić wielkość prostaty, ale także ocenić poziom pozostałości moczu w pęcherzu po mikcji.
Jak leczy się łagodny przerost prostaty?
Łagodny przerost prostaty można leczyć farmakologicznie. Stosuje się substancje hamujące rozrost gruczołu (np. finasteryd lub dutasteryd) oraz ułatwiające przepływ moczu (np. tamsulozynę). Jeśli prostata jest zbyt duża, aby kontrolować ją za pomocą leków i znacząco rośnie ryzyko zatrzymania moczu oraz nawracających infekcji, lekarze mogą podjąć decyzję o operacji. W wielu przypadkach ma ona formę zabiegu wykonywanego w ramach tzw. chirurgii jednego dnia. Pobyt w szpitalu trwa nie więcej niż dobę. Celem operacji jest usunięcie części prostaty, aby złagodzić uciążliwe objawy ze strony układu moczowego. Większość pacjentów odczuwa po takim zabiegu znaczną poprawę, choć w niektórych przypadkach po jakimś czasie operacje należy powtórzyć jeśli dojdzie do ponownego powiększenia się prostaty.
Nie trzeba czekać na pierwsze objawy łagodnego przerostu prostaty. Mężczyźni po 40. roku życia powinni regularnie badać poziom PSA oraz wykonywać usg prostaty. Dzięki temu, w przypadku nieprawidłowości, leczenie można zacząć wcześniej, także zanim pojawią się uciążliwe objawy. Ukończyłeś 40 lat? W Medicers na Targówku-Zacisze możesz skonsultować się z lekarzem medycyny rodzinnej w sprawie badań profilaktycznych w kierunku łagodnego przerostu prostaty.
Foto tytułowe: pressfoto – Freepik.com