Wiele osób, szczególnie w średnim lub starszym wieku, zmaga się z charakterystycznym bólem promieniującym od pośladka do nogi. Rwa kulszowa, bo o niej mowa, jest czasem postrzegana i określana jako choroba. Ale w istocie jest to zespół objawów związanych z bólem promieniującym wzdłuż przebiegu nerwu kulszowego. To sygnał dotyczący głębszego problemu. I nie z nogą, ale z kręgosłupem.
Co to jest rwa kulszowa?
Rwa kulszowa jest najczęściej efektem dyskopatii. Jest to zespół objawów, które są następstwem ucisku na nerw kulszowy. Nerw ten przebiega od kręgosłupa lędźwiowego do nogi.
Ucisk na nerw zwykle wynika z problemów z krążkami międzykręgowymi (dyskami), choć może mieć też inne przyczyny (np. zmiany nowotworowe). Dlatego, szczególnie gdy rwa kulszowa pojawi się u pacjenta pierwszy raz w życiu, powinien on jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 rwa kulszowa nie występuje jako odrębna choroba, lecz przypisana jest do kategorii opisującej objawy i zespoły bólowe
Jaki związek ma rwa kulszowa z dyskopatią?
Dlaczego dyskopatia powoduje rwę kulszową?
Między kręgami kręgosłupa znajdują się krążki międzykręgowe, zwane często też dyskami. Składają się one z jądra miażdżystego, umieszczonego w pierścieniu włóknistym. Pełnią rolę „amortyzatorów” i przyjmują na siebie dużą część sił działających na nasze ciało i kręgosłup podczas poruszania się, podskakiwania czy noszenia ciężarów. Gdy krążki międzykręgowe ulegają uszkodzeniu pojawia się ból, często bardzo silny, uniemożliwiający pacjentowi normalne funkcjonowanie.
W przebiegu dyskopatii dochodzi do różnorodnych zmian – takich jak np.:
- Przepuklina dysku – czyli przerwanie pierścienia włóknistego i wysunięcie się jądra miażdżystego.
- Degeneracja krążka kręgowego – utrata elastyczności i odwodnienie, powodujące zmniejszenie wysokości krążka.
- Uszkodzenie pierścienia włóknistego dysku
- Protruzja dysku -uwypuklenie się krążka międzykręgowego bez przerwania pierścienia włóknistego
- Zmiany zwyrodnieniowe – tworzenie się osteofitów (narośli kostnych) w sąsiedztwie zmienionego dysku.
Co to jest przepuklina krążka międzykręgowego?
Przepuklina krążka międzykręgowego (zwanego też potocznie dyskiem) to stan, w którym jądro miażdżyste (wewnętrzna, galaretowata część dysku) przemieszcza się przez uszkodzony lub osłabiony pierścień włóknisty (zewnętrzną warstwę krążka). Może to prowadzić do ucisku na korzenie nerwowe lub rdzeń kręgowy, powodując ból, drętwienie, osłabienie mięśni, a czasem objawy neurologiczne, takie jak rwa kulszowa. Przepuklina jest efektem zaawansowanej dyskopatii, wynikającej z degeneracji i przeciążenia krążka międzykręgowego.
Jak pozbyć się rwy kulszowej?
Jeśli przyczyną ucisku na nerw kulszowy jest dyskopatia, należy zająć się leczeniem kręgosłupa i rehabilitacją. Przyjmowanie środków przeciwbólowych jest tylko doraźnym rozwiązaniem i nie usuwa przyczyn bólu. Wyjściem nie jest też zmniejszenie aktywności fizycznej – spowoduje to z czasem raczej pogłębienie problemu.
Jeśli pacjent zgłasza się do lekarza z ostrym bólem na początku leczenie jest koncentrowane na złagodzeniu bólu i redukcji stanu zapalnego, co sprzyja zmniejszeniu ucisku na nerw. Na tym etapie stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, a często także zmniejszające napięcie mięśniowe (w postaci doustnej lub zastrzyków). W fazie ostrego bólu pacjent powinien zmniejszyć aktywność fizyczną i wypoczywać w pozycjach odciążających kręgosłup (np. leżąc na plecach z poduszką pod kolanami). W tym okresie nie jest wskazane długotrwałe siedzenie.
Gdy minie faza ostra, możliwe jest rozpoczęcie fizjoterapii, która skupia się na przywróceniu funkcji kręgosłupa – przywróceniu ruchomości, ograniczeniu bólu i napięć mięśniowych i przyspieszeniu regeneracji tkanek.
Czasem konieczna jest operacja…
W przypadku zaawansowanej dyskopatii, może się okazać, że niezbędne jest stosowanie inwazyjnych metod leczenia (np. wstrzykiwania sterydów do przestrzeni wewnątrzoponowej w kręgosłupie) lub interwencja chirurgiczna. Leczenie chirurgiczne może polegać na usunięciu fragmentu krążka uciskającego nerw kulszowy lub zwiększenie przestrzeni na nerw. Konieczne może być także wykonanie operacji stabilizacyjnych.
Jeśli przyczyną rwy kulszowej jest dyskopatia, ani operacja, ani rehabilitacja prowadzona przez fizjoterapeutów nie usuwa raz na zawsze problemu. Aby zapobiegać nawrotom rwy konieczna jest zmiana trybu życia i nawyków oraz zadbanie o regularną aktywność fizyczną.
O co należy zadbać?
- Ćwiczenia wzmacniające: regularne ćwiczenia poprawiające stabilizację i siłę mięśni pleców.
- Korekta postawy i nawyków: unikanie przeciążeń kręgosłupa w codziennym życiu i pracy, prawidłowe podnoszenie ciężkich przedmiotów, prawidłowa postawa podczas chodzenia i siedzenia.
- Styl życia: redukcja masy ciała, dbałość o ergonomię pracy – chodzi tu np. zapewnienie sobie odpowiedniego fotela i biurka do pracy przy komputerze, robienie przerw. Szczególnie istotne jest utrzymanie odpowiedniej aktywności fizycznej, dostosowanej do stanu zdrowia i kręgosłupa.
Prawidłowe rozpoznanie przyczyn ucisku na nerw kulszowy i wdrożenie wieloetapowego leczenia, a następnie zmiany w życiu zmniejszające ryzyko nawrotów. Oto przepis na zwiększenie szans na trwałe wyeliminowanie rwy kulszowej, jeśli jej przyczyną jest dyskopatia.
Zapraszamy do gabinetu rehabilitacji w Medicers – Targówek Zacisze, ul. Tużycka 31.