Wysoki poziom cholesterolu (potocznie określany przez pacjentów jako „wysoki cholesterol”) to pojęcie, które nie zawsze bywa używane i rozumiane właściwie. Mierzymy poziom cholesterolu LDL, HDL i całkowity. O ile wysoki poziom LDL powinien nas martwić, to z HDL jest odwrotnie ? stanem alarmowym jest jego bardzo niski poziom. Jakie są normy cholesterolu?
Za wysoki cholesterol – czyli jaki jest nieprawidłowy poziom cholesterolu
Cholesterol jest nam w organizmie bardzo potrzebny ? gdybyśmy go wyeliminowali całkowicie, czekałyby nas naprawdę duże kłopoty. Choć kojarzymy ten związek głównie z sercem i układem krwionośnym to wpływa on też na prawidłowe działanie układu nerwowego, ponieważ wchodzi w skład otoczki mielinowej komórek nerwowych. Cholesterol jest też składnikiem błon lipidowych w naszym organizmie oraz reguluje aktywność niektórych enzymów oraz receptorów. Wysoki poziom cholesterolu LDL i cholesterolu całkowitego to czynnik ryzyka wielu chorób. Ale jego obniżanie musi odbywać się pod kontrolą lekarza, ponieważ nadmierne zmniejszenie ilości cholesterolu w organizmie także jest szkodliwe.
Badamy cholesterol całkowity oraz jego frakcje:
- cholesterol LDL (lipoproteina o niskiej gęstości ? eng. low-density lipoprotein), ta lipoproteina odpowiada za transportowanie cholesterolu z wątroby do innych organów.
- cholesterol HDL (lipoproteina o wysokiejj gęstości ? eng. high-density lipoprotein), ta lipoproteina jest odpowiedzialna za transport zwrotny cholesterolu z organów do wątroby.
- cholesterol całkowity ? całkowity poziom cholesterolu, który jest sumą cholesterolu produkowanego przez organizm w wątrobie i jelitach, a także przyjmowanego z pokarmem.
U osób dorosłych właściwy poziom cholesterolu całkowitego oraz jego poszczególnych frakcji to:
- cholesterol LDL ? powinien pozostawać poniżej 100 mg/dl (2,5 mmol/l),
- cholesterol HDL ? u kobiet powinien być na poziomie powyżej 50 mg/dl (1,3 mmol/l) a u mężczyzn powyżej 40 mg/dl (1 mmol/l)
- cholesterol całkowity ? idealnie jeśli będzie poniżej 190 mg/dl (5 mmol/l),
Jeśli u pacjenta mamy do czynienia z wysokim poziomem cholesterolu całkowitego, często wynika to z podwyższonego także poziomy cholesterolu LDL, co powinno skłonić nas do wizyty u lekarza i rozpoczęcia leczenia oraz do zmiany diety i stylu życia. Wysoki poziom cholesterolu HDL nie jest niekorzystny. Może się okazać, że konieczne będzie leczenie miażdżycy.
Co podnosi cholesterol LDL?
Tłuszcze trans i tłuszcze nasycone
Powinniśmy wyeliminować je z diety i zastąpić tłuszczami nienasyconymi. Unikajmy żywności wysoko przetworzonej ? na ogół takie produkty spożywcze zawierają:
- tłuszcze roślinne utwardzone,
- substancje zagęszczające,
- konserwanty
- substancje wzmacniające smak i zapach
- stabilizatory,
- emulgatory,
- cukier lub inne słodziki.
Warto zrezygnować z takich produktów, jak chipsy, słodkie przekąski, gotowe ciastka z długim terminem przydatności, konserwy mięsne i wędliny, a także gotowe płatki śniadaniowe, w tym szczególnie typu ?crunchy?.
Niska aktywność fizyczna
Brak ruchu zwiększa prawdopodobieństwo wszelkich chorób układu sercowo-naczyniowego. Istnieje korelacja między brakiem aktywności fizycznej, a nadciśnieniem, cukrzycą oraz otyłością. Minimum to ruch pozwalający realizować starą zasadą 3 x 30 x 130. Oznacza to, że powinniśmy 3 razy w tygodniu, przez 30 minut wykonywać ćwiczenia, które spowodują podniesienie tętna do minimum 130 uderzeń na minutę. Zaleca się jednak uważać, aby nie przekraczać 80% maksymalnego tętna, które obliczamy wg wzoru:
x=200 – wiek
Oznacza to, że maksymalne tętno dla 40-latka wyniesie:
200 – 40 =180 uderzeń na minutę
Otyłość
Może być zarówno skutkiem złej diety i braku ruchu, jak i innych schorzeń. Problemom z utrzymaniem wagi sprzyja też wiek. Niezależnie od przyczyn otyłości, trzeba z nią walczyć, ponieważ nie tylko wiąże się z ryzykiem podwyższonego poziomu cholesterolu LDL, ale zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia ogromnej liczby innych problemów zdrowotnych. Jeśli nie możemy samodzielnie pozbyć się zbędnych kilogramów, warto, aby nasz przypadek zbadał dobry dietetyk.
Hipercholestemia (czyli wysoki poziom cholesterolu) może wynikać też z innych schorzeń. W niektórych przypadkach wynika z niedoczynności tarczycy, problemów z drogami żółciowymi, a także z występowania zespołu nerczycowego. W części przypadków mamy do czynienia z hipercholestemią pierwotną, która ma przyczyny genetyczne.
Jak obniżyć poziom cholesterolu?
Aktywność fizyczna i zdrowa dieta są bardzo efektywne w walce z wysokim poziomem cholesterolu LDL. Nie zawsze jednak są w stanie pomóc tak, aby uniknąć leczenia. Medycyna oferuje nam dziś coraz doskonalsze leki obniżające cholesterol, na rynku jest też wiele preparatów opartych o substancje roślinne. Najpopularniejsze są leki zawierające statyny ? np. atorwastatyna czy rosuwastatyna. Na rynku są też dostępne leki kolejnych generacji ? m.in. ezetymib czy inhibitory PCSK9, takie jak evolocumab oraz alirocumab. Leczenie jest praktycznie nieuniknione w przypadku pacjentów, którzy z przyczyn od nich niezależnych nie mogą zwiększyć aktywności fizyczne (np. z uwagi na niepełnosprawność ruchową czy schorzenia uniemożliwiające wysiłek fizyczny). Zawsze warto jednak rozważyć odpowiednią, zdrową dietę.
Grafiki użyte w artykule: pressfoto i brgfx (Freepik.com)
[ratings]