Przyczyny zwyrodnienia stawów są różne: czasem wiąże się to z wiekiem, a czasem z trybem życia lub chorobami. Jak można sobie z tym problemem radzić, a jak zmniejszyć ryzyko jego wystąpienia?
Wyróżniamy zwyrodnienia pierwotne i wtórne. Zwyrodnienia pierwotne pojawiają się coraz częściej wraz z wiekiem. Wynikają ze starzenia się organizmu i niekorzystnych zmian ? np. w torebkach stawowych. Oprócz wieku istotne jest też kolokwialnie mówiąc ?wyeksploatowanie? układu kostnego. Trudno całkowicie uniknąć zatem zwyrodnień związanych ze starzeniem organizmu. Ale na wcześniejsze lub późniejsze wystąpienie tych problemów duży wpływ ma to, jak traktowaliśmy nasze stawy w młodości i w średnim wieku.
Zwyrodnienia wtórne występują często z powodu uszkodzeń mechanicznych, chorób przewlekłych lub chorób ogólnoustrojowych. Zdarza się też, że przyczyną jest po prostu specyficzna budowa stawu.
Co przyspiesza wystąpienie zwyrodnienia stawów, a co zmniejsza ich ryzyko?
Niestety na niektóre czynniki, takie jak na przykład zmniejszanie się ilości mazi w naszych stawach nie mamy wpływu. Możemy jednak wykluczyć lub ograniczyć inne czynniki, które wpływają na pojawienie się zwyrodnień.
Przede wszystkim istotna jest aktywność fizyczna dopasowana do naszego wieku i stanu sprawności. Uprawianie sportów dopasowanych do naszych upodobań i umiejętności zdecydowanie pomoże w utrzymaniu stanów w dobrym zdrowiu. Jeśli jednak znacznie przecenimy swoje możliwości, możemy się narazić na kontuzje i urazy ? a wtedy w ramach opóźniania pierwotnych zwyrodnień, możemy ?zafundować sobie? zwyrodnienia o charakterze wtórnym, związane z kontuzjami. Jeżeli już się to zdarzy, warto skorzystać z rehabilitacji i odpowiedniego leczenia. Zaniedbanie w takich sprawach może nieść za sobą późniejsze poważne konsekwencje. Nie możemy m.in. dopuścić do osłabienia mięśni, znajdujących się wokół naszego stawu, ponieważ pełnią one ważną rolę w jego stabilizacji. Często też nasza praca powoduje, że przebywamy w niekorzystnej i niezdrowej pozycji przez wiele godzin. Złe dla stawów będzie też podnoszenie ciężkich przedmiotów bez odpowiedniego przygotowania fizycznego. Szkodzą teżstale powtarzające się identyczne ruchy ręki lub dłoni.
Jakie są niezależne od nas czynniki ryzyka zwyrodnienia stawów?
Zdecydowanie częściej zwyrodnienie stawów dotyka kobiety po menopauzie. Natomiast niezależnie od płci, problem występuje częściej u osób starszych. Chorobami współistniejącymi, zwiększającymi ryzyko zachorowania na zwyrodnienia stawów są przede wszystkim cukrzyca i zaburzenia hormonalne. Zwyrodnienia stawów zdecydowanie częściej dotykają też osób z nadwagą lub otyłością. Zbyt wysoka masa ciała przyczynia się szczególnie do problemów ze stawami kolan i bioder. Wynika to ze zbyt dużego obciążenia tych części ciała podczas przemieszczania się.
Jak leczy się obecnie zwyrodnienia stawów?
Leczenie choroby zwyrodnieniowej nie jest proste i będzie mieć różny charakter, zależnie od tego, jak bardzo zaawansowana jest choroba i jakie ma przyczyny.
Leczenie niefarmakologiczne to przede wszystkim rehabilitacja i utrzymywanie prawidłowej masy ciała (jeżeli była za duża, lekarz zaleci dietę odchudzającą). Starannie wykonywane ćwiczenie oraz zabiegi rehabilitacyjne (np. krioterapia, jonoforeza, pole magnetyczne, fala uderzeniowa) mogą zmniejszyć dolegliwości. Jeżeli pacjent skarży się na silne bóle pomocne mogą być okłady z lodu, które łagodzą ból i powstrzymają objawy zapalenia. Również ciepłe okłady mogą się okazać skuteczne. W skrajnych przypadkach stosuje się unieruchomienie stawu, ale nie jest to dobre rozwiązanie na dłuższą metę ponieważ niesie ryzyko osłabienia mięśni stabilizujących staw.
Leczenie farmakologiczne ma na celu przede wszystkim zniwelowanie bólu. W przypadku małego nasilenia bólu czasem wystarczy paracetamol lub ibuprofen. Stosuje się też metamizol, a w bardzo silnych i przewlekłych bólach wdrażane są słabe opioidowe substancje przeciwbólowe ? np. tramadol i nefopam. Ponieważ są to substancje uzależniające ich dawkowanie i czas podawania ściśle określa lekarz ? nie wolno takich środków stosować na własną rękę. Leki przeciwbólowe w przypadku zwyrodnienia używa się w postaci żelu, maści lub kremu a w przypadku bardzo silnego bólu wdraża się także zastrzyki. Na rynku istnieją też preparaty w postaci żelu lub sprayu.
Zwyrodnienia, które dokuczają wielu osobom po 50 roku życia są związane ze starzeniem się organizmu. Ale moment ich pojawienia się w pewnym stopniu zależy od stylu życia. Problemy ze stawami mogą też jednak wynikać z przebytych chorób lub wiązać się z urazami, zwłaszcza jeśli zaniedbane zostało ich leczenie i rehabilitacja.
Zapraszamy: medycyna rodzinna Targówek Zacisze, ul. Tużycka 31, Medicers >>
Grafiki użyte w artykule: freepik.com
[ratings]