Wiele osób z zaskoczeniem podczas rutynowych badań dowiaduje się, że cierpi na cukrzycę lub ma bardzo podwyższony poziom cukru we krwi i wkrótce może dołączyć do grona cukrzyków. Jeśli ktoś nie bada się regularnie, może niestety dowiedzieć się o chorobie dopiero wtedy, gdy poczyni już ona znaczne spustoszenia w jego organizmie. Jakie są objawy cukrzycy, które pacjent może sam u siebie zaobserwować?
Poniżej lista typowych objawów cukrzycy, które możemy sami u siebie zaobserwować, gdy poziome cukru we krwi będzie przekraczać normy. Pojawienie się tych objawów może też oczywiście wiązać się z innymi schorzeniami. Zawsze należy jak najszybciej sprawdzić podejrzenia w toku badań lekarskich.
Wzmożone wydalanie moczu jako objaw cukrzycy, czyli wielomocz (poliuria)
Wielomocz to stan, w którym organizm wydala nadmierne ilości moczu. W przypadku osób dorosłych może to być nawet ponad 3 litry na dobę.
Dlaczego tak się dzieje? W przypadku cukrzycy, wysoki poziom glukozy we krwi (hiperglikemia) przekracza tzw. próg nerkowy, czyli maksymalne stężenie glukozy, które nerki mogą w pełni zreabsorbować z przesączu kłębuszkowego do krwiobiegu. Gdy poziom glukozy przekracza wartość progu nerkowego, nadmiar glukozy nie może być wchłonięty przez nerki i jest wydalany z moczem. To prowadzi do glukozurii (czyli obecności glukozy w moczu). Prowadzi to do wzmożonego wydalania moczu (poliurii), co z kolei wywołuje wzmożone pragnienie (polidypsję – o której mowa w kolejnym punkcie) i może powodować suchość w ustach oraz skórze z powodu odwodnienia organizmu.
Zwiększone pragnienie (polidypsja) w cukrzycy
Polidypsja to nadmierne pragnienie, które mogą u siebie zaobserwować często osoby z podwyższonym poziomem cukru. Jest ono konsekwencją wspomnianego powyżej wielomoczu, który prowadzi do odwodnienia organizmu. W odpowiedzi na utratę wody, organizm sygnalizuje pragnienie, aby uzupełnić straty płynów i utrzymać równowagę wodno-elektrolitową.
Wysychanie błon śluzowych, suchość w ustach i suchość skóry
W przypadku cukrzycy charakterystyczne objawy są ze sobą powiązane. Wielomocz, skutkujący pogorszeniem nawodnienia powoduje nie tylko opisaną powyżej polidypsję (wzmożone pragnienie) ale także suchość błon śluzowych, ust i skóry. Niski poziom nawodnienia prowadzi do zmniejszenia produkcji śliny i potu. W przypadku osób starszych problem może być pogłębiany przez zmniejszone odczuwanie pragnienia, które występuje w podeszłym wieku.
Cukrzyca może powodować wzmożony apetyt – polifagia
Objawem cukrzycy może być wzmożenie apetytu, przekładające się na zwiększone spożycie pokarmów. Mimo wysokiego poziomu glukozy we krwi nie jest ona efektywnie wykorzystywana przez komórki. Dzieje się tak z powodu braku insuliny (cukrzyca typu 1) lub insulinooporności (cukrzyca typu 2). Mimo więc dostarczania pożywienia, organizm cukrzyka „głoduje” na poziomie komórkowym. Z tego powodu dochodzi do zaburzeń w funkcjonowaniu mechanizmów sygnalizwania przez organizm głodu i sytości.
Chroniczne zmęczenie u cukrzyka
Alarmującym sygnałem zdrowotnym zawsze jest przewlekłe odczuwanie zmęczenia. Świadczyć może ono o wielu schorzeniach i nigdy nie należy go lekceważyć. Oprócz wyczerpania sił (np. przez niezdrowy tryb życia, przepracowanie itp.), stałe uczucie zmęczenia i brak energii może być też sygnałem cukrzycy. Precyzyjniej mówiąc jest to objaw nieefektywnego wykorzystywania glukozy, z której komórki organizmu nie mogą czerpać energii z powodu braku insuliny lub jej nieprawidłowego działania. Jeśli dostarczamy sobie normalną ilość pożywienia, a mimo to, komórki nie otrzymują glukozy, może to oznaczać, że krąży ona niewykorzystana we krwi.
Osłabienie lub zamglenie wzroku jako objawy cukrzycy
Przy wysokim poziomie glukozy możemy odczuwać znaczne pogorszenie ostrości wzroku. Może to wiązać się ze zmianą kształtu soczewki w oku. Jaki jest mechanizm tego zjawiska? Wysoki poziom glukozy we krwi w cukrzycy może prowadzić do zmian w składzie płynów w soczewce oka. Glukoza jest przekształcana w sorbitol, który jest trudniej usuwalny i gromadzi się w soczewce. Nagromadzenie sorbitolu prowadzi do osmotycznego przyciągania wody, co powoduje obrzęk soczewki. W wyniku tego procesu zmienia się kształt i krzywizna soczewki, co wpływa na zdolność oka do skupienia światła na siatkówce. Skutkiem są zaburzenia widzenia. Pogorszenia widzenia na skutek zmiany kształtu soczewki nie należy mylić z innym problemem ze wzrokiem, jakim jest retinopatia cukrzycowa. Retinopatia jest przewlekłym powikłaniem cukrzycy i wynika z uszkodzenia naczyń krwionośnych siatkówki. Może to prowadzić do trwałego uszkodzenia wzroku i całkowitej ślepoty.
Inne objawy cukrzycy – infekcje, mdłości, zawroty głowy
Podwyższony poziom glukozy może też sprzyjać nawracającym infekcjom grzybiczym skóry, zwłaszcza w okolicach narządów rodnych i w pachwinach. Pacjenci, którzy mają niezdiagnozowaną cukrzycę często zgłaszają zawroty głowy, nudności i wymioty. Te objawy mogą wynikać z hiperglikemii oraz ketonemii (obecności ketonów we krwi). Kiedy organizm nie może wykorzystać glukozy jako źródła energii, zaczyna spalać tłuszcze, co prowadzi do powstawania ketonów.
Aby odpowiednio wcześnie zareagować na podwyższony poziom glukozy we krwi, należy regularnie, co roku wykonywać badania. Zwłaszcza po 40 roku życia. W przypadku insulinooporności na wczesnym etapie dużą rolę gra prawidłowe odżywianie i aktywny styl życia. Pomóc może nam dietetyk kliniczny, który specjalizuje się w opiece nad pacjentami z chorobami dietozależnymi. Osoby z podwyższonym poziomem glukozy powinny być też w stałym kontakcie z poradnią diabetologiczną oraz lekarzem rodzinnym. Na Targówku możesz się zapisać do Medicers.