Zapalenie zatok przynosowych jest nie tylko uciążliwe, ale upośledza też ich funkcjonowanie, sprawiając, że oddychamy po prostu gorszej jakości powietrzem. Objęte stanem zapalnym zatoki to także siedlisko niebezpiecznych dla naszego zdrowia patogenów. Dlatego warto zadbać o stan zatok i nie ?przyzwyczajać się? do problemu.
Zatoki przynosowe to wypełnione powietrzem przestrzenie w twarzoczaszce. Pełnią one ważną rolę w zakresie ogrzewania powietrza, którym oddychamy oraz jego nawilżania i filtracji. Nie wszystkie funkcje zatok są jednoznacznie potwierdzone, ale często wymienia się wśród nich także:
- zmniejszenie wagi głowy (gdyby w miejscach zatok były lite kości, obciążałoby to bardziej kręgosłup),
- izolowanie termiczne mózgu (krążąca w głowie krew jest lepiej chroniona przez ciepłem pochodzącym z otoczenia)
- ochrona przed urazami (działająca trochę podobnie jak kontrolowana strefa zgniotu w autach)
Do zatok przynosowych zaliczamy zatoki szczękowe, klinowe i czołowe, a także komórki sitowe (umiejscowione między oczami, a nosem).
Zapalenie zatok zakłóca ich funkcjonowanie
Jak już ustaliliśmy, zatoki przynosowe s nam bardzo potrzebne i używane często w mowie potocznej określenie ?choruję na zatoki? jest błędne: nie ma takiej choroby jak ?zatoki?. Możemy mieć ?zapalenie zatok?.
Stany zapalne upośledzają działanie zatok przynosowych. Jeśli zamiast powietrza, w zatokach zaczyna gromadzić się nadmiar wydzieliny, nie mogą one prawidłowo filtrować powietrza ? wręcz odwrotnie: przestrzenie w naszej czaszce stają się siedliskiem bakterii i wirusów.
Najczęstszymi przyczynami zapalenia zatok są infekcje (bakteryjne, wirusowe lub grzybicze), alergie, stany zapalne przewlekłe, choroby układu oddechowego i nosogardzieli. Zdrowiu zatok nie sprzyja nadużywanie klimatyzacji, oddychanie powietrzem o zbyt niskiej wilgotności a także palenie papierosów lub długotrwała ekspozycja na dym tytoniowy (tzw. palenie bierne).
Zapalenie zatok najczęściej objawia się uczuciem zatkanego nosa, spływaniem wydzieliny po tylnej ścianie nosogardła, a potem także ból głowy lub twarzy.
Anatomiczne czynniki ryzyka wystąpienia zapalenia zatok
Niedrożność nosa to poważny problem, który może mieć fatalne skutki dla prawidłowego funkcjonowania zatok. Nieprawidłowa budowa nosa, w tym skrzywiona przegroda nosowa, obrzęki i przerosty małżowin nosowych czy zwężenie naturalnych ujść zatok oraz obecność polipów i torbieli są czynnikami ryzyka. Również problemy z uzębieniem, takie jak nieleczona próchnica, infekcje zębów lub zapalenie okostnej mogą przyczynić się do pojawienia się problemów ze wszystkimi zatokami przynosowymi.
W przypadku przeziębienia lub grypy może dochodzić do problemów z zatokami przynosowymi ? pojawia się obrzęk błony śluzowej nosa, co może doprowadzić do upośledzenia drożności połączeń jamy nosowej z zatokami. Wtedy wydzielina gromadzi się w zatokach, stając się żerowiskiem dla bakterii. Prowadzi to do infekcji bakteryjnej i przewlekłego stanu zapalnego.
Infekcja zatok ? objawy i przebieg choroby
Najczęstszymi objawami stanu zapalnego zatok są: ból głowy i twarzy (wrażliwość na dotyk), podwyższona temperatura ciała, ropna wydzielina płynąca z nosa lub ściekająca po tylnej części gardła oraz uczucie zatkania uszu. Ból głowy może nasilać się przy pochylaniu. Jeśli objawy te utrzymują się kilka dni, może to oznaczać bakteryjne zapalenie zatok, które wymaga zwykle leczenia za pomocą antybiotyków.
Przewlekły stan zapalny sprzyja rozwojowi grzybiczego zapalenia zatok, najczęściej wywoływanego przez pleśnie Aspergillus oraz Mucor and Rhizopus. Grzybica zatok może być inwazyjna lub nieinwazyjna i może doprowadzić do ciężkich powikłań, takich jak zakażenie ośrodkowego układu nerwowego. Leczenie obejmuje terapię farmakologiczną.
Leczenie i zapobieganie zapaleniu zatok przynosowych
Jak zwalczyć zapalenie zatok? Czy istnieją sposoby aby pozbyć się tego problemu?
Jeśli mamy problemy z zatokami, możemy w dużym stopniu zmniejszyć ryzyko pojawienia się stanu zapalnego.
W tym celu można wykonać następujące czynności:
- Irygacja nosa roztworem soli fizjologicznej. To dość skuteczna metoda oczyszczania błon śluzowych. Umożliwia usuwanie zanieczyszczeń, patogenów i nadmiaru śluzu z kanałów nosowych.
- Utrzymanie odpowiedniego nawilżenia błon śluzowych dzięki dbałości o prawidłowe nawodnienie organizmu i utrzymywaniu właściwej wilgotności powietrza w domu.
- W momencie pojawienia się kataru lub przeziębienia, warto zadbać o rozrzedzanie wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych. Można w tym celu przyjmować leki (niektóre dostępne są bez recepty), które zmieniają właściwości wydzieliny, ułatwiając jej usuwanie. To utrudnia namnażanie się bakteriom, dla których zalegający nadmiar śluzu jest pożywką.
Jeśli stan zapalny zatok przedłuża się, a zwłaszcza jeśli wydzielina w drogach oddechowych przestanie być przezroczysta lub pojawi się nieprzyjemny zapach, oznacza to najczęściej że rozwija się infekcja bakteryjna. W takiej sytuacji konieczna jest szybka wizyta, choćby u lekarza internisty. Może okazać się, że konieczna będzie antybiotykoterapia.
Jeśli przyczyną nawracającego zapalenia zatok są problemy anatomiczne (np. skrzywiona przegroda nosowa) lub polipy, lekarz może zalecić wykonanie zabiegu chirurgicznego, udrożniającego zatoki.
Foto tytułowe: Freepik.com – image by user18526052