Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD) to częsta dolegliwość, która polega na cofaniu się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. Może powodować dyskomfort i prowadzić do poważniejszych powikłań, jeśli nie jest odpowiednio leczony.
Objawy refluksu żołądkowo-przełykowego
Refluks może objawiać się na wiele sposobów – nie zawsze występuje klasyczna zgaga. Najczęstsze objawy to:
Typowe objawy refluksu żołądkowo-przełykowego:
- Zgaga (uczucie pieczenia za mostkiem, zwłaszcza po posiłkach).
- Cofanie się treści żołądkowej do przełyku.
- Uczucie pełności i ucisk w górnej części żołądka.
- Odbijanie się kwasu lub treści pokarmowej.
Mniej typowe objawy refluksu (tzw. refluks cichy):
- Uczucie zalegania pokarmu w dolnej części przełyku.
- Chrypka, przewlekły kaszel, drapanie w gardle.
- Ból w klatce piersiowej, który może przypominać dusznicę bolesną.
- Problemy z połykaniem (dysfagia).
- Nadmiar śliny i uczucie „guli” w gardle.
Objawy mogą występować sporadycznie lub utrzymywać się przez cały dzień, w zależności od stopnia zaawansowania choroby.
Przyczyny refluksu żołądkowo-przełykowego
Refluks występuje, gdy dolny zwieracz przełyku nie działa prawidłowo i pozwala treści żołądkowej cofać się do przełyku. Przyczyny mogą być różnorodne – część z nich jest związana ze stylem życia, a część z problemami układu pokarmowego lub stanem organizmu.
Styl życia i dieta:
- Nadmiar tłustych, smażonych, ostrych i kwaśnych potraw w diecie.
- Zbyt duże spożycie kawy, alkoholu, czekolady i napojów gazowanych.
- Jedzenie tuż przed snem lub leżenie zaraz po posiłku.
- Nadwaga i otyłość (zwiększają ciśnienie na żołądek).
- Palenie papierosów (osłabia dolny zwieracz przełyku).
Czynniki fizjologiczne i choroby:
- Przepuklina rozworu przełykowego.
- Wolne opróżnianie żołądka (gastropareza).
- Ciąża (hormonalne rozluźnienie mięśni i ucisk na żołądek).
- Przewlekły stres (wpływa na napięcie mięśni i wydzielanie kwasu).
Czy są różne typy refluksu?
Refluks żołądkowy może mieć różne postacie w zależności od objawów i stopnia zaawansowania:
Klasyczny refluks żołądkowo-przełykowy (GERD) – wśród objawów dominują zgaga i cofanie treści żołądkowej.
Refluks cichy, zwany gardłowo-krtaniowym (LPR, laryngofaryngeal reflux) – w takim przypadku treść żołądkowa cofa się do krtani lub nosogardła (w skrajnym przypadku nawet do jamy ustnej, nosa i zatok przynosowych).
Przypadki refluksu można też podzielić na refluks epizodyczny i przewlekły.
Konsekwencje nieleczonego refluksu
Jeśli refluks jest ignorowany lub leczony tylko doraźnie, może prowadzić do poważniejszych powikłań:
- Zapalenie przełyku – długotrwałe działanie kwasu na błonę śluzową powoduje stan zapalny, ból i trudności w połykaniu.
- Zwężenie przełyku – powtarzające się stany zapalne mogą prowadzić do bliznowacenia i zwężenia światła przełyku.
- Przełyk Barretta – stan przedrakowy.
- Rak przełyku – przewlekły refluks zwiększa ryzyko nowotworu.
Jak leczy się refluks?
Leczenie refluksu możemy podzielić na przyczynowe (eliminowanie czynników) oraz objawowe (łagodzenie skutków).
Leczenie przyczynowe:
Zmiana diety: unikanie tłustych, kwaśnych, pikantnych potraw, alkoholu, kofeiny.
Zmiana stylu życia:
- Jedzenie mniejszych porcji, częściej.
- Unikanie posiłków na 2–3 godz. przed snem.
- Spanie z głową wyżej – poduszka klinowa.
- Redukcja masy ciała.
- Fundoplikacja – wzmocnienie dolnego zwieracza, także przy przepuklinie rozworu przełykowego.
Leczenie objawowe:
Leki zmniejszające wydzielanie kwasu żołądkowego:
- IPP (ompeprazol, pantoprazol).
- H2-blokery (ranitydyna, famotydyna).
Leki neutralizujące kwas (wodorotlenek magnezu, alginiany).
- Prokinetyki (np. itopryd) – poprawiają motorykę przewodu pokarmowego.
Najlepsze efekty osiąga się dzięki połączeniu zmiany stylu życia i farmakoterapii.
Refluks może objawiać się zgagą, uczuciem zalegania, kaszlem czy chrypką. Nieleczony może prowadzić do powikłań, w tym raka przełyku. Leczenie obejmuje dietę, styl życia, leki i ewentualnie operację.
Jeśli masz objawy refluksu, warto skonsultować się z lekarzem rodzinnym, który wskaże kierunek diagnostyki lub skieruje do gastroenterologa. Zapraszamy do poradni gastroenterologicznej w Medicers.
Obrazek tytułowy: Freepik